Η ανάπτυξη της Ανάπτυξης (α’)

Η αφορμή για τις σκέψεις που θα διαβάσει ο αναγνώστης δόθηκε από την αναφορά στην «πολύπαθη ανάπτυξη του βόλεϊ» του Επίκουρου Καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και εκλεκτού Δασκάλου κ. Θανάση Κασαμπαλή. Με ανάρτησή του στα social media (εδώ), που αναδημοσιεύτηκε σε ειδησεογραφικούς ιστότοπους του αθλήματος (εδώ) έκανε ιστορική αναδρομή στην ιστορία των κλιμακίων και πρότεινε σειρά από μέτρα που θα βελτιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση.

Του ΣΩΤΗΡΗ ΔΡΙΚΟΥ

Η ιστορική αναδρομή του κ. Κασαμπαλή αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να επισημανθούν αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με την ανάπτυξη και τη λειτουργία των κλιμακίων.

Μετά από σχετική πρόταση, που έγινε, από κοινού με τον κ Τάκη Φλώρο, προς την Ε.Ο.ΠΕ. τον Ιούλιο 2013 (εδώ, σελ. 1-3) άλλαξε το όριο ηλικίας για την πρώτη επιλογή αθλητών/τριὠν για τις Εθνικές ομάδες. Σε πρώτη φάση το 2013 μετακινήθηκε κατά 1 έτος ώστε η 1η επιλογή να γίνεται στην ηλικία των 16 ετών (πριν γινόταν στα 17 έτη). Σε δεύτερη φάση το 2014 μετακινήθηκε το όριο ηλικίας κατά ακόμα 1 έτος. Έτσι η 1η επιλογή αυτή τη στιγμή γίνεται στην ηλικία των 15 ετών. Με αυτήν την αλλαγή δημιουργήθηκαν οι πρώτες Εθνικές ομάδες Παμπαίδων/Παγκορασίδων. Για να γίνει πιο κατανοητή  η αλλαγή ενώ μέχρι το 2012 η επιλογή γινόταν μεταξύ αθλητών αποφοίτων της Β’ τάξης, από το 2014 η επιλογή γίνεται σε αθλητές αποφοίτους της Γ’  τάξης Γυμνασίου (οι ηλικίες ισχύουν για τα αγόρια, για τα κορίτσια είναι ένα έτος μικρότερες). Με αυτό τον τρόπο ξεπεράστηκε το ζήτημα της καθυστερημένης επιλογής, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που υπήρχαν στην προπονητική διαδικασία.

Από την άλλη πλευρά, άμεση συνέπεια της αλλαγής των ηλικιών ήταν η ύπαρξη δυσκολίας στη μετακίνηση των αθλητών γιατί στην ηλικία των τάξεων Β’ & Γ’ Γυμνασίου είναι δύσκολο ένα παιδί να μετακινηθεί προς την έδρα της Περιφέρειας ή της Τοπικής Επιτροπής που εδρεύει το κλιμάκιο. Επιπλέον, η χρηματοδότηση για τη λειτουργία τέτοιων προγραμμάτων, λόγω έλλειψης πόρων, σταμάτησε σχεδόν εντελώς. Δεν υπήρχαν χρήματα όχι μόνο για να προσληφθούν προπονητές με αμοιβή αλλά υπήρχε και οικονομική δυσχέρεια να μετακινηθούν με μεγάλη συχνότητα οι εθελοντές προπονητές εντός της περιφέρειας ή της Τοπικής Ένωσης είτε για να πραγματοποιήσουν προπονήσεις, είτε για ανακάλυψη ταλέντων, είτε για παρακολούθηση αγώνων

Για να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω προβλήματα έγινε απαραίτητο να αλλάξει ο σχεδιασμός «κλιμάκιο στην έδρα κάθε περιφέρειας» και να υπάρξουν περισσότερες έδρες ανά περιφέρεια. Τα κλιμάκια έτσι από περιφερειακό χαρακτήρα που σωστά είχαν,  απέκτησαν, εξ ανάγκης, τοπικό χαρακτήρα. Αφού τα κλιμάκια έγιναν περισσότερα και δεν υπήρχε χρηματοδότηση για να μετακινηθούν οι προπονητές, χρειάζονταν περισσότεροι Περιφερειακοί Ομοσπονδιακοί Προπονητές, με ακτίνα δράσης όχι την περιφέρεια αλλά το νομό. Η επιλογή των ΠΟΠ ήταν δυσκολότερη γιατί έμπαιναν ισχυρά τοπικά συμφέροντα. Σε επίπεδο νομού είναι σαφές ότι ο (συνήθως) σωματειακός  προπονητής που επιλεγόταν ως ΠΟΠ/ΝΟΠ και είχε τη δυνατότητα επαφής με την κεντρική διαχείριση του προγράμματος και με τους ταλαντούχους αθλητές/τριες της περιοχής αποκτούσε, αν το επεδίωκε, πλεονεκτήματα σε σχέση με τους προπονητές των άλλων σωματείων. Είναι κοινό μυστικό ότι υπήρξαν και υπάρχουν προπονητές που «παραγοντίζουν» και εκμεταλλεύονται τη θέση του ΠΟΠ.

Η επιλογή των ΠΟΠ είναι μία διαδικασία που προϋποθέτει  αξιοπιστία από όποιον την πραγματοποιεί. Οι προσωπικές συμπάθειες, η μη τήρηση των προθεσμιών και των διαδικασιών, οι «άνωθεν» εντολές και η αποδοχή τους, η υποστήριξη προσώπων με κριτήριο την προσωπική γνωριμία ή την  εντοπιότητα, αλλοιώνουν όχι μόνο τη διαδικασία αλλά και όλο το πρόγραμμα που οι επιλεγόμενοι πρέπει να στηρίξουν. Ως πρώτο βήμα για την αξιοπιστία της διαδικασίας επιλογής έγινε προσπάθεια να οριστούν προτεραιότητες στο καθηκοντολόγιο του ΠΟΠ για αγόρια και κορίτσια ώστε να γίνει ορατή η διαφοροποίηση στα επαγγελματικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχουν (εδώ, σελ. 3). Στην προσπάθεια να γίνει η επιλογή των ΠΟΠ με αξιοκρατικά κριτήρια κατατέθηκε, τον Ιούλιο 2013 προς την Ε.Ο.ΠΕ., πρόταση μοριοδότησης των τυπικών προσόντων των υποψήφιων ΠΟΠ και συγκρότηση, με θεσμικά κριτήρια, αρμόδιας επιτροπής (εδώ, σελ. 4-9).

Οι αγκυλώσεις και οι παρεμβάσεις από τις τοπικές κοινωνίες του βόλεϊ και η μικρή προσέλευση εθελοντών προπονητών για τις θέσεις, έκαναν την επιλογή κάποιες φορές υποχρεωτική αφού υπήρχε ένας/μία υποψήφιος/α. Η μικρή προσέλευση οδήγησε στη δημιουργία ενός προγράμματος προπονητικής καθοδήγησης (εδώ) σε συνδυασμό με τα κλιμάκια. Ο στόχος του προγράμματος ήταν διττός: αφενός, η επέκταση του συστήματος ανακάλυψης, καταγραφής και προπόνησης των αθλητικών ταλέντων μέσω της λειτουργίας των τοπικών κλιμακίων και, αφετέρου, να υπάρξουν παροχές προς τους εθελοντές Π.Ο.Π. σε επίπεδο γνωστικό με τη δημιουργία μηχανισμού επιμόρφωσης και καθοδήγησης των επιλεγμένων προπονητών με την παροχή κατευθύνσεων και οδηγιών για τη λειτουργία των κλιμακίων.
Παράλληλα, η δημιουργία ηλεκτρονικού συστήματος υποβολής αιτήσεων και βιογραφικών (εδώ) απλοποίησε τις διαδικασίες αίτησης για τους ενδιαφερόμενους. Με αυτόν τον τρόπο θα μεγάλωνε ο αριθμός των ενδιαφερομένων, αφού η βελτίωση των επαγγελματικών δυνατοτήτων μέσα από ένα σύστημα επιμόρφωσης θα ήταν ικανοποιητικό κίνητρο για όποιον/α ενδιαφερόταν να βελτιώνεται.

Οι ΠΟΠ που επιλέγονταν έπρεπε να δραστηριοποιηθούν σε κλιμάκια που είχαν διαφοροποιημένες τις προπονητικές προτεραιότητες σε σχέση με πριν την  αλλαγή των ορίων ηλικίας. Ένας αθλητής  Β’ & Γ’ τάξης Γυμνασίου κάνει λιγότερες εβδομαδιαίες προπονήσεις από κάποιον Α’ & Β’ τάξης Λυκείου. Στην πραγματικότητα η διαφοροποίηση της βιολογικής και αθλητικής ηλικίας των αθλουμένων στα κλιμάκια, οι σχεδόν ανύπαρκτες δυνατότητες αυτόνομης μετακίνησης, άρα και οι δυσκολίες συγκέντρωσης επίλεκτων αθλητών για προπόνηση οδήγησαν στην εξέλιξη του ρόλου των κλιμακίων σε κέντρα κύρια ανακάλυψης και καταγραφής και στη συνέχεια προπόνησης των αθλητικών ταλέντων.

Γι’ αυτό το λόγο  ήταν απαιτητό από τους επιλεγμένους ΠΟΠ αγοριών η αρχική δράση τους να είναι η ανακάλυψη αθλητικών ταλέντων από άλλα σπορ (εδώ, σελ.7,11). Στη συνέχεια δόθηκε έμφαση στη πραγματοποίηση αρχικών μετρήσεων (σωματικής διάπλασης και φυσικής κατάστασης) από τους ΠΟΠ, οι οποίες  επίσης υποβάλλονταν on line στους συντονιστές του προγράμματος (εδώ). Για τη ενίσχυση της αξιοπιστίας των μετρήσεων  ζητήθηκε από τους ΠΟΠ να πραγματοποιήσουν τις μετρήσεις σε συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο (ενός μηνός) και δόθηκαν οδηγίες (εδώ) που  στηρίχθηκαν στο πρόγραμμα «Ευ Ζην» του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου με το οποίο οι Καθηγητές Φυσικής Αγωγής είχαν αρκετή εμπειρία και εξοικείωση. Η καταχώριση των δεδομένων των μετρήσεων γινόταν on line (εδώ).

Οι προπονήσεις που πραγματοποιούνταν, σε τοπικό επίπεδο, καταγράφονταν και υποβάλλονταν on line στους συντονιστές του προγράμματος (εδώ). Οι αρχικές μετρήσεις σε συνδυασμό με τις κατά τόπους επισκέψεις του υπευθύνου συντονιστή και τη διαβούλευση με τους ΠΟΠ έκαναν την τελική επιλογή για τη συμμετοχή στο διακλιμακιακό τουρνουά όσο πιο αξιοκρατική και αμερόληπτη γινόταν. Στη διάρκεια του διακλιμακιακού τουρνουά υπήρχαν νέες μετρήσεις  δεικτών σωματικής διάπλασης και φυσικής κατάστασης με ηλεκτρονικό εξοπλισμό από εξειδικευμένο συνεργάτη καθώς και αξιολόγηση των τεχνικών δεξιοτήτων των αθλητών κατά τη διάρκεια των αγώνων από ειδικό πρόγραμμα χωροχρονικής καταγραφής.

Η επιλογή των αθλητών που θα συγκροτούσαν σε πρώτη φάση την Εθνική ομάδα γινόταν με την ίδια σύσκεψη μεταξύ των Π.Ο.Π., των συντονιστών και των Ομοσπονδιακών προπονητών όπως την περιγράφει ο κ. Κασαμπαλής (εδώ, «Η διαδικασία έκλεινε… προόδου τους την επόμενη χρονιά»). Οι διαδικασίες της πρώτης επιλογής  παρέμειναν ομαδικές. Στη συνέχεια οι επιλογές πέρναγαν στην αρμοδιότητα του Ομοσπονδιακού προπονητή – υπεύθυνου της ομάδας.

Παράλληλα υπήρχαν σε επίπεδο Περιφέρειας  6 προπονητικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Σουφλί, Κρήτη, Κεντρική Ελλάδα) με ήδη επιλεγμένους αθλητές (τάξεων Λυκείου) οι οποίοι αποτελούσαν τις προεθνικές ομάδες U18 & U20. Οι αθλητές αυτοί έκαναν μία προπόνηση την εβδομάδα και με on line φόρμα καταγραφής προπονήσεων (εδώ) γινόταν η υποβολή των προπονήσεων και η επικοινωνία των αρμόδιων προπονητών των Περιφερειακών Προπονητικών κέντρων με τους Ομοσπονδιακούς προπονητές καθ’ όλη τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου.

Επιστρέφοντας στη λειτουργία των κλιμακίων,  είναι φανερό ότι, παρά το δραστικό περιορισμό της χρηματοδότησης, οι διαδικασίες που περιγράφονται από τον κ. Κασαμπαλή ακολουθήθηκαν εμπλουτισμένες με την τεχνολογία που έχει εξελιχτεί. Η καθοδήγηση και επιμόρφωση των ΠΟΠ γινόταν μέσω σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (webinar και ανάρτηση εκπαιδευτικού υλικού), οι καρτέλες αντικαταστάθηκαν με ηλεκτρονικά αρχεία που συμπληρωνόντουσαν on line από τους ΠΟΠ. Όλα αυτά έχουν περιγραφεί στο http://www.sdrikos.com/blog, στο άρθρο με τίτλο «Επιστροφή στο μέλλον», όπως και στην εισήγηση στο 1ο Συνέδριο για την Πετοσφαίριση του Σ.Φ.Ε.Ε.Ο.Π. με τίτλο: «Διάρθρωση και προγραμματισμός τοπικών κλιμακίων και περιφερειακών προπονητικών κέντρων για την Πετοσφαίριση Ανδρών».

Τα παραπάνω αποτελούν έναν απολογισμό όσων έγιναν τα προηγούμενα χρόνια (2012-2016) κάτω από δύσκολες οικονομικά συνθήκες. Τι θα πρέπει να γίνει στο μέλλον θα προταθεί στο δεύτερο και τρίτο μέρος του άρθρου που θα ακολουθήσουν.

ΠΗΓΗ : www.sdrikos.com/blog/3072698