Αθηνά Παπαφωτίου: Η δασκάλα, η διεθνής αθλήτρια και το Σχολείο της Ελπίδας στη Ζανζιβάρη

Η Αθηνά Παπαφωτίου είναι Πτυχιούχος Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης της Αθήνας με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) και θέμα της Διπλωματικής της εργασίας «Ο διευθυντής ως ηγέτης κι η Αυτοαξιολόγηση».

Αποκλειστική συνέντευξη στον Θανάση Κατσίμπελη για το www.greekteachers.gr

Αξιοθαύμαστη είναι η αθλητική της πορεία καθώς διαπρέπει τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό.Είναι Ενεργό Μέλος της Εθνικής Ομάδας Βόλεϊ Γυναικών από το 2011, Πρωταθλήτρια Ελλάδας με τον Παναθηναϊκό (2011), )Πρωταθλήτρια Ελλάδας με την ΑΕΚ (2012), Κυπελλούχος Γερμανίας (2015) με την Allianz MTV Stuttgart, Πρωταθλήτρια Γαλλίας (2017) με την Asptt Mulhouse, Δευτεραθλήτρια Πολωνίας (2018) με την LKS Lodz!!!

Στις προσωπικές της διακρίσεις ξεχωρίζουν πως έχει ανακηρυχθεί : καλύτερη Πασαδόρος της Γαλλίας το 2016, καλύτερη Πασαδόρος της Γαλλίας το  2017, καλύτερη Πασαδόρος της Γαλλίας το 2018 και MVP του πρωταθλήματος της Γαλλίας το 2018!!!

Η Αθηνά Παπαφωτίου μιλάει Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά και Ισπανικά!!

Με εντυπωσίασε όταν την άκουσα σε μια συνέντευξή της στην ΕΡΑ sport να αναφέρεται με πάθος στην εκπαιδευτική  δράση που υλοποίησε  στη Ζανζιβάρη περιγράφοντας τις συνθήκες που αντιμετώπισε σε σχολείο της φτωχής Αφρικανικής χώρας.Η Αθηνά Παπαφωτίου  μαζί με την πρώην συμπαίκτριά της στη Μιλούζ, Αμερικανίδα Κάρλι Σνάιντερ ταξίδεψαν στην Τανζανία και από εκεί στη νήσο Ζανζιβάρη. Στόχος τους ήταν να επισκεφθούν ένα σχολείο σε ένα από τα πιο απομακρυσμένα χωριά του νησιού της Αφρικής και του πλανήτη γενικότερα, προκειμένου να προσφέρουν υλικά και ηθικά στα φτωχά παιδιά της χώρας αυτής όπου το Σχολείο δεν είναι αυτονόητο πως υπάρχει.

Θεώρησα πως αξίζει να ενημερωθεί η εκπαιδευτική κοινότητα για μια δασκάλα που συνεχίζει όχι μόνο να σπουδάζει παιδαγωγικά αλλά παράλληλα με τη διεθνή της καριέρα να προσφέρει παιδεία ακόμα και στην άκρη του κόσμου!!!

Ως εκπαιδευτικός εντυπωσιάστηκα από τη δράση σας στο «Σχολείο της Ελπίδας» στη Ζανζιβάρη και από την παιδαγωγική προσέγγιση που είχατε να χρησιμοποιήσετε τον αθλητισμό και το παιχνίδι για να επικοινωνήσετε με τα φτωχά παιδιά της περιοχής. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την ιδέα σας αυτή  και τι σας οδήγησε εκεί;

Η ιδέα γεννήθηκε, όταν σκεφτόμασταν τι ήταν αυτό που θα μπορούσαμε να συνεισφέρουμε σε μια κοινωνία με τόσο περιορισμένους πόρους. Τι απ’ όλα αυτά, που είχαμε την τύχη να αποκτήσουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας και είμαστε αρκετά εξοικειωμένες, θα μπορούσαμε να χαρίσουμε σ’ αυτά τα παιδιά. Η Κάρλι, με σπουδές στις ∆ιεθνείς σχέσεις κι έμφαση στην Αφρική, κι εγώ απόφοιτος του παιδαγωγικού τμήματος, συναντηθήκαμε σε μια ομάδα στη Γαλλία ως επαγγελματίες αθλήτριες του βόλεϊ. Έτσι, πάνω στον αναστοχασμό μας καταλήξαμε, η κάθε μια από διαφορετική αφετηρία, ότι ο αθλητισμός, κυρίως ο ομαδικός, κι η εκπαίδευση είναι οι κατευθυντήριοι άξονές μας. Φτάσαμε εδώ σήμερα, χάρη στην εκπαίδευση που πήραμε μέσω του αθλητισμού και συνεχίζουμε να παίρνουμε καθημερινά ως ενεργές αθλήτριες. Ο αθλητισμός διαθέτει μια διαφορετική γλώσσα επικοινωνίας, από αυτήν που συναντά κανείς στο σχολείο, στο σπίτι, στις κοινωνικές συναναστροφές. Ο αθλητισμός παραβλέπει όλα τα κοινωνικά, οικονομικά, μορφωτικά, εμφανισιακά κριτήρια και θέτει τους αθλητές στην ίδια ακριβώς αφετηρία, χωρίς διακρίσεις. Αλλά το πιο ξεχωριστό από όλα είναι, πως όταν κάθε κοινωνική ομάδα σχεδόν επιτάσσει παρόμοιες συμπεριφορές και νόρμες, σε μια αθλητική ομάδα υπάρχουν οι κανόνες και ταυτόχρονα παρέχεται το κατάλληλο πεδίο ώστε το κάθε άτομο να αναδείξει τη μοναδική προσωπικότητά του και τα ιδιαίτερα χαρίσματα, που για τον καθένα ειναι τόσο διαφορετικά και μοναδικά, που στο τέλος συνθέτουν τη δυναμική της ομάδας. Ο ομαδικός αθλητισμός, μάλλον, είναι από τις ελάχιστες διαδικασίες κατά τις οποίες η διαφορετικότητα είναι ζητούμενο και δομικό συστατικό του τελικού αποτελέσματος, της ομάδας. Αυτή τη δυνατότητα, η οποία μας δόθηκε συγκυριακά και μας διαμόρφωσε καθολικά, θέλαμε να παρέχουμε, με τον τρόπο που βιώνουμε όλα αυτά τα χρόνια, σε παιδιά που λόγω διαφορετικών συγκυριών δεν έχουν την τύχη να αποκτήσουν. 

Με τη συναθλήτριά σας, Αμερικανίδα Κάρλι Σνάιντερ που είναι και συμπαίκτρια σας στη Μυλούζ ιδρύσατε μια μη κυβερνητική οργάνωση.Θα θέλατε να μας πείτε για τους σκοπούς και τους στόχους σας μέσω αυτής;

Η πρωτοβουλία μας ξεκίνησε αρχικά ως μια ιδέα, την οποία προσπαθήσαμε να οργανώσουμε μετακόμισε. Στην πορεία, και μετά από παρότρυνση ανθρώπων της ομάδας και της κοινότητας στη Γαλλία, συνειδητοποιήσαμε ότι μπορεί να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια με τη συμβολή πολλαπλών μερών, εάν αποκτήσουμε νομική υπόσταση. Κι έτσι αποφασίσαμε να ιδρύσουμε το Thriboo, με στόχο να παρέχουμε ευκαιρίες μάθησης σε παιδιά αναπτυσσόμενων περιοχών με έναν εναλλακτικό τρόπο, μέσω του ομαδικού παιχνιδιού.
Το όνομα της οργάνωσης αντανακλά κατά κάποιο τρόπο τον σκοπό της. Προέρχεται από τις λέξεις THRive και BOOst: Because we all need some boost to thrive, που σημαίνει ότι όλοι χρειαζόμαστε λίγη ώθηση για να λάμψουμε.
Στόχος μας είναι να προσφέρουμε στους εκπαιδευόμενους μια πιο ολοκληρωμένη εκπαιδευτική εμπειρία, με κύρια εστίαση σε δεξιότητες χρήσιμες για τη ζωή, όπως η ομαδική εργασία, η υπομονή, ο καθορισμός στόχων, η πειθαρχία κι η αυτοπειθαρχία. Αυτές και πολλές άλλες δεξιότητες επιτυγχάνονται έμμεσα, ενώ τα παιδιά παίζουν και διασκεδάζουν με τους συμμαθητές τους. Κάπως έτσι ξεκίνησε η πρώτη μας δράση στο σχολείο School of Hope, στη Ζανζιβάρη της Τανζανίας, όπου η Κάρλι κι εγώ, με τη βοήθεια δύο ακόμα εθελοντών, ζήσαμε ένα μήνα μαζί τους στην κοινότητα και καθημερινά εφαρμόζαμε ένα πρόγραμμα με αθλητικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες. 

«Ένα βιβλίο, ένα μολύβι, ένα παιδί και ένας δάσκαλος μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο»  είπε η Μαλάλα η πακιστανή ακτιβίστρια για το δικαίωμα στην Εκπαίδευση, Κάτοχος Nόμπελ Ειρήνης. Πιστεύετε πως ο αθλητισμός μπορεί να βοηθήσει στο να έχουν όλα τα παιδιά στον πλανήτη μας πρόσβαση στην Παιδεία;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, κι όπως πιστεύω μέσω των προσωπικών μου βιωμάτων, ο αθλητισμός προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο εκπαίδευσης. Όπως το σχολείο, η οικογένεια κι ο κοινωνικός περίγυρος αποτελούν μέσα εκπαίδευσης, το καθένα με διαφορετική δυναμική, έτσι κι ο αθλητισμός σε συνδυασμό με όλα τα υπόλοιπα συνθέτουν τη γενικότερη έννοια της Παιδείας. Ο αθλητισμός βρίσκεται παντού, σε μια αλάνα, σε ένα βουνό, στην παραλία και σε ένα χωράφι, με οποιεσδήποτε συνθήκες. Εάν βάλεις πέντε παιδιά σε μια αλάνα, θα αρχίσουν να τρέχουν παντού, μέχρι να βρουν ένα αντικείμενο να πετάνε ψηλά και να τρέχουν από πίσω του κ.ο.κ και κάπως έτσι δημιουργείται η πιο απλή και πρώιμη μορφή των αθλημάτων.
Ας κοιτάξουμε τριγύρω και θα δούμε ότι εκεί που βρίσκονται τα παιδιά, γεννιέται κι ο αθλητισμός. Τα παιδιά λατρεύουν τη σωματική άσκηση και την πρόκληση που δημιουργούν οι συνδυασμοί αυτής με νοητικές λειτουργίες, γιατί μαθαίνουν και εξελίσσονται μέσω αυτών. Όπου υπάρχουν, λοιπόν, παιδιά, υπάρχει αθλητισμός, κι όπου υπάρχει αθλητισμός, μπορεί να υπάρξει και Παιδεία. Γι’ αυτό θεωρώ ότι με συστηματική καλλιέργεια, ενέργεια και μεράκι, ο αθλητισμός θα μπορούσε να βοηθήσει, ώστε όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στην Παιδεία και μάλιστα μέσω των πιο αυθόρμητων διαδικασιών. 

Πιστεύετε πως η Πατρίδα μας που γέννησε τις ολυμπιακές αξίες μπορεί να προσφέρει στην προσπάθεια κάθε παιδί να έχει το αυτονόητο δηλαδή δασκάλους και σχολεία;

Στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκαν οι ολυμπιακές αξίες κι αυτό είναι μια κληρονομιά που έρχεται από πολλά χρόνια πίσω. Θα ήταν, όμως άστοχο να μείνουμε μόνο σε αυτό. Ζούμε στο σήμερα, κι είναι στο χέρι μας να μεριμνήσουμε με τα μέσα που διαθέτουμε ώστε κάθε παιδί να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση. Η χώρα και η πολιτεία είναι έννοιες που ακούγονται κάπως απρόσωπες, αλλά ουσιαστικά είμαστε εμείς όλοι, ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί, που συνθέτουμε αυτές τις έννοιες και γι’αυτό είναι συνολική κι ατομική μας ευθύνη κάθε παιδί να έχει δασκάλους και σχολεία. Ναι, η πατρίδα μας θα μπορούσε να προσφέρει σε αυτήν την προσπάθεια, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η πατρίδα είμαστε εμείς κι ο καθένας μας μπορεί να συμβάλει προς αυτήν την κατεύθυνση με τον τρόπο που ξέρει. Νομίζω ότι αρκεί να κάνουμε αυτό που μπορούμε, γιατί αυτό που συνειδητοποίησα, μέσω αυτής της δράσης, είναι ότι τελικά, μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα ο ένας για τον άλλον, απλά αλλά σημαντικά! 

Εσείς τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο και ποια η αποψή σας για τα ελληνικά σχολεία;

Αν κι έχει περάσει αρκετός καιρός κι η μνήμες εκείνες της ηλικίας είναι αρκετά περιορισμένες, θυμάμαι μερικούς από τους δασκάλους μου αρκετά καθαρά. Από την εμφάνισή τους, τις λέξεις που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν και τον τρόπο που κινούνταν στην τάξη, εάν για παράδειγμα κάθονταν συνέχεια στην έδρα τους ή κι ανάμεσά μας. Πιστεύω πως ο δάσκαλος, ειδικά σε αυτές τις ηλικίες, είναι η κυρίαρχη μορφή στα μάτια των παιδιών κι έχει πολύ ισχυρό αντίκτυπο στην εικόνα τους για το σχολείο, κι αυτό καθιστά τον ρόλο του απόλυτα καταλυτικό από κάθε παιδαγωγική και κοινωνική άποψη. 

Θα ήταν ενδιαφέρον να γίνει σύγκριση των ελληνικών σχολείων με αυτών στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά κάτι τέτοιο, δυστυχώς, δεν είμαι σε θέση να κάνω. Ωστόσο, μετά τη διπλωματική μου εργασία, δύο σημεία που πιστεύω πως θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ποιότητα των ελληνικών σχολείων είναι η αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και η εξασφάλιση της αυτονομίας στις σχολικές μονάδες, με παροχή κατάλληλων πόρων. Επίσης, η σύνδεση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με την εισαγωγή στα ελληνικά πανεπιστήμια, ειδικά στις τελευταίες τάξεις του λυκείου, προσανατολίζει το ρόλο του σχολείου στην προετοιμασία των μαθητών αποκλειστικά για τις εξετάσεις αυτές, εις βάρος της ολόπλευρης εκπαίδευσης και μόρφωσης του μαθητή, που περιλαμβάνει πολλές περισσότερες πτυχές πέραν της ικανότητας απόκτησης ενός καλού βαθμού στις πανελλήνιες εξετάσεις. Η εξέλιξη κάθε συστήματος προϋποθέτει συντονισμό κι αλλαγές τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο κι αυτή νομίζω είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.