Τα σπορ μας προετοιμάζουν για μεγαλύτερους ρόλους στη ζωή

Σπάνια λείπει στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα των παιδιών η «ώρα του αθλητισμού». Ολυμπιακά και μη αγωνίσματα, πολεμικές τέχνες, παραδοσιακοί και άλλοι χοροί, απλώνουν ένα τεράστιο πολύχρωμο καμβά προτάσεων περιμένοντας οικογένειες να τα επιλέξουν.

Παρά το βεβαρημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, γονείς και παιδιά γνέφουν θετικά κάνοντας υπερβάσεις και θυσίες χρόνου, παρακολουθώντας συστηματικά τα προσφερόμενα αθλητικά προγράμματα. Στο μυαλό των οικογενειών το αθλητικό πρόγραμμα υλοποιείται κυρίως για 2 σημαντικούς λόγους. Την υγεία που επιτυγχάνεται μέσω της επαναλαμβανόμενης άσκησης και την κοινωνικοποίηση μέσω της συστηματικής αλληλεπίδρασης αθλούμενων. Είναι όμως μόνο αυτά τα θετικά αποτελέσματα της ενασχόλησης;

Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών αγώνων του Λονδίνου 2012 αλλά και σε κάθε κορυφαία Παγκόσμια διοργάνωση που ανακαλόύμε, οι τηλεθεατές συγκινήθηκαν, γοητεύτηκαν, πολλές φορές καθηλώθηκαν από απίστευτες ιστορίες αθλητών που ξεπέρασαν αντιξοότητες, τραυματισμούς, προσωπικές τραγωδίες και την κατάλληλη στιγμή έφτασαν στο απόγειο της δόξας τους θριαμβεύοντας με το μετάλλιο στο στήθος. Το τέλειο σενάριο για ταινίες Αμερικάνικου τύπου. Διάφοροι ερευνητές έχουν εξετάσει και σχολιάσει τη δημοφιλή άποψη ότι «ο αθλητισμός χτίζει χαρακτήρα» και βοηθά τα παιδιά να μάθουν τις δεξιότητες της ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν πολλοί θετικοί αναπτυξιακοί δείκτες που σχετίζονται με τον αθλητισμό συμμετοχής, συμπεριλαμβανομένης της αυτοεκτίμησης, της συναισθηματικής ρύθμισης, της επίλυσης προβλημάτων, των κοινωνικών δεξιοτήτων και της ακαδημαϊκής επίδοσης.

Σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα με την ονομασία Try-Sport παρέχεται στα παιδιά κατά τη διάρκεια της περιόδου μετά τις σχολικές ώρες και μέσα στα σχολικά γυμναστήρια, εκμάθηση τριών αθλημάτων ( βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο) επειδή καλύπτουν μια σειρά από βασικές κινητικές δεξιότητες (τρέξιμο, άλμα, χρήση άνω και κάτω άκρων κλπ). Επίσης, στοχεύουν σε τρεις δεξιότητες ζωής την εμπιστοσύνη, την ηγεσία, και την ομαδική εργασία. Αυτές οι δεξιότητες διδάσκονται μέσω των συγκεκριμένων αθλητικών δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, τα παιδιά συχνά πρέπει να εργαστούν από κοινού για την επίτευξη ορισμένων στόχων κάτω από ιδανικές καταστάσεις για να διδαχθούν την ομαδική εργασία. Κάθε δεξιότητα ζωής που εξετάστηκε μετά από τη συνεδρία ζητείται από τα παιδιά να χρησιμοποιηθεί στο σχολείο κατά τη διάρκεια των προσεχών ημερών. Στην επόμενη σύνοδο θα ζητηθούν από τους μαθητές οι ιστορίες επιτυχίας τους στη χρήση αυτών των δεξιοτήτων ζωής. Στα αρχικά ευρήματα έχουν παρατηρηθεί αρκετά ελπιδοφόρα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης και το βαθμό στον οποίο δεξιότητες ζωής μπορούν να μεταφερθούν από τον αθλητισμό στο σχολείο.

Άλλες έρευνες αποδεικνύουν ότι οι αθλητικές εμπειρίες είναι πίσω από καλούς οικογενειάρχες, πετυχημένους επαγγελματίες και σπουδαίους επιστήμονες. Τι είναι εκείνο όμως που μπόλιασε για πάντα τις σκέψεις των επιτυχημένων και τις συμπεριφορές τους;  Τι έχουν πάρει ως πολύτιμο φυλακτό από τον αθλητισμό που τους υποστηρίζει και στις υπόλοιπες δραστηριότητες της ζωής τους; Ας απολαύσουμε καλύτερα τις εντυπώσεις δυο ανθρώπων που υπηρέτησαν διαφορετικά αθλήματα και τώρα υπηρετούν εξόχως το κοινωνικό σύνολο. Τους ευχαριστούμε πολύ.

Αδάμ Σωτηριάδης (Ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό (ΕΕΠ) ΣΕΦΑΑ,, πρώην υδατοσφαιριστής)

Σε όλη μου τη ζωή από την σχολική ηλικία μέχρι και σήμερα, η σχέση μου και η αγάπη μου με την Φυσική αγωγή και τον αθλητισμό ήταν αδιάλειπτη. Ακόμα και σήμερα που διδάσκω στο ΤΕΦΑΑ του ΕΚΠΑ τα μαθήματα «Οργάνωση και Διοίκηση Αθλητισμού» & « Οργάνωση και διοίκηση των Αθλητικών Εγκαταστάσεων» και είμαι εξήντα δύο ετών γυμνάζομαι καθημερινά προκειμένου να είμαι όσο μπορώ σε μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας.
Δεν θα επαναλάβω τα αποδεδειγμένα οφέλη της ενασχόλησης με τον «καθαρό» αθλητισμό ή/και με τα αθλητικά προγράμματα όπως η υγεία, η κοινωνικοποίηση, η πειθαρχία, η αυτοεκτίμηση, η ευγενής άμιλλα κα.
Θα ήθελα να επισημάνω όμως, πρώτον, τον ρόλο του αθλητισμού ενάντια στον πάσης φύσεως ρατσισμό. Ένας ρόλος ευεργετικός/προστατευτικός θα έλεγα που έπαιξε στην ζωή μου ο αθλητισμός στον αμοιβαίο σεβασμό και ανοχή των πολιτιστικών διαφορών στην γενέτειρα μου Κωνσταντινούπολη στα πολύ δύσκολα για τη Ρωμιοσύνη χρόνια. Η ενασχόληση μου με τον αθλητισμό (Υδατοσφαίριση στην νήσο Αντιγόνη) από νεαρή ηλικία συνέβαλε στην εξοικείωση μου να ζω σε μια πολυ-εθνική και πολυπολιτισμική κοινωνία με συναθλητές διαφόρων εθνικοτήτων και θρησκείας που είχαμε όμως κοινούς στόχους και πανανθρώπινες αξίες. Μια πραγματικότητα που μπόλιασε για πάντα τον χαρακτήρα και τη σκέψη μου κοινωνικά και επαγγελματικά .
Δεύτερη επισήμανση μου, είναι το οικογενειακό περιβάλλον και οι σχέσεις με τον αθλητισμό που είχαν ή/και έχουν οι γονείς «πρότυπα» στα παιδιά. Τα παιδιά γαλουχούνται με το παιχνίδι, την άσκηση, την ψυχαγωγία και τις υπέροχες στιγμές και αξίες που ο «καθαρός» αθλητισμός μπορεί να τους προσφέρει.
Τέλος, πιστεύω ακράδαντα ότι τα σπορ σφυρηλατούν τον χαρακτήρα μας. Διδάσκουν το ευ αγωνίζεσθαι, συμβάλλουν στην τιμιότητα λόγω κανόνων, στην ομαδικότητα και τον σεβασμό του αντιπάλου και του συναθλητή μας. Μαθαίνουμε να ζούμε ταπεινά τη χαρά της νίκης και με ψυχραιμία την αγωνία της ήττας και γενικά τη διαχείριση του άγχους μας. Στον αθλητισμό δείχνεις αν και πόσο αξίζεις. Όπως πρέπει να είμαστε και στη ζωή.

Μαριάνα Χρυσικάκου Μεταπτυχιούχος αποφοιτη των τμημάτων Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Universite Claude Bernard de Lyon I, με ειδίκευση στην Οργάνωση & Διοίκηση Διευθνων Αθλητικών Οργανισμών. Αρχισυντάκτρια της WellDay.co.uk. Πρώην αθλήτρια του βόλεϊ

Αθλητισμός- Διαρκές μονοπάτι αυτογνωσίας και συνειδητοποίησης

Ο ήχος από τις μπάλες του βόλεϊ που κτυπούν με δύναμη πάνω στα σιδερένια προστατευτικά κιγκλιδώματα, πίσω από το ανοικτό γήπεδο του ΦΟ. Βριλησσίων στην οδό Αναλήψεως, είναι ένα ερέθισμα βαθιά χαραγμένο στο υποσυνείδητο μου. Είναι ο δημιουργικός ήχος που καθόρισε τα χρόνια της νιότης μου και με εδραίωσε ως άνθρωπο στη μετέπειτα ζωή μου. Εκείνα τα χρόνια της σχεδόν δεκαπενταετούς αθλητικής μου ενασχόλησης μου, δεν είχα ακόμα συνειδητοποιήσει πως αν από την οικογένεια ευλογήθηκα με τις αξίες που διέπουν τη ζωή μου, από τον αθλητισμό έλαβα το φυσικό χώρο για να τις καλλιεργήσω και να τις εκφράσω. Όπως η φωτιά λιώνει το κρύσταλλο και το μορφοποιεί δίνοντας του ένα συμπαγές και αρμονικό σχήμα, στη δική μου περίπτωση, η μεγάλη μου αγάπη η πετοσφαίριση, ήταν το μεταμορφωτικό πυρ που με εξέλιξε ως άνθρωπο. Που διαμόρφωσε μέσα μου τις αρετές που ανέκαθεν θαύμαζα στους δυναμικούς και εξυψωμένους ανθρώπους , από όποιο χώρο και αν προέρχονταν. Ο χρόνος και η προσπάθεια που καθημερινά αφιέρωνα στην αθλητική μου πρακτική, ενισχυμένος από την αγάπη και την αφοσίωση των συναθλητριών μου, των προπονητών μου και όλων των εθελοντών γονέων και παραγόντων, επέστρεψαν στη ζωή μου ως διαρκές, ανεκτίμητο και πολυδιάστατο όφελος. Παιδί 11 ετών όταν ξεκίνησα, στο ανεπαρκές, από την άποψη των κινητικών ερεθισμάτων, περιβάλλον της δημόσιας εκπαίδευσης που καθηλώνει τα παιδιά σε μια βασανιστική καθιστηκότητα, αισθάνθηκα αμέσως τη βαθιά λυτρωτική φυσική και συναισθηματική δίοδο έκφρασης που προσφέρει απλόχερα ο αθλητισμός. Τα οφέλη από την ενασχόληση με τον αθλητισμό για τον νέο άνθρωπο είναι αναρίθμητα και πολυδιάστατα, αλλά αν θα έπρεπε με βάση τη δική μου υποκειμενική εμπειρία να διαλέξω κάποια, αυτά θα ήταν τα εξής:

Υγεία/ ευρωστία: η καθημερινή αθλητική δραστηριότητα σε συνδυασμό με τη διατροφή, αποτελούν ένα τεράστιο, δια βίου εχέγγυο υγείας. Ακόμα και αργότερα στη ζωή όταν τα οικογενειακά και επαγγελματικά καθήκοντα αυξάνονται και η προπόνηση παύει να είναι τόσο εντατική, το σώμα θυμάται και ανταποκρίνεται άμεσα στα κινητικά ερεθίσματα που δέχεται. Είναι ένα μηχανισμός ανθρώπινης σοφίας που κρύβει τόση αγάπη, το σώμα, τα κύτταρά, οι μυώνες έχουν τη δική τους μνήμη, θυμούνται απαλείφοντας τάχιστα τις ανισορροπίες που γεννά η έλλειψη κίνησης στην καθημερινότητα όλων μας. Αρκεί και τα παραμικρό κινητικό ερέθισμα για να διαμορφωθεί μυϊκά και καρδιο-αναπνευστικά εκ νέου το σώμα μας.

Νοητική διαύγεια: κατά τη διάρκεια της αθλητικής προπόνησης ή των αγώνων είχα τις πρώτες μου εμπειρίες σε σχέση με την απόλυτη καθαρότητα του νου, την κατάσταση απόλυτης διαύγειας που πολύ αργότερα ως ενήλικη ανακάλυψα στο διαλογισμό. Καθώς το σώμα μου έβρισκε καθημερινά έναν γνώριμο ρυθμό, ο νους μου συντονιζόταν και σταδιακά άδειαζε από τα ερεθίσματα της ημέρας, τις σκέψεις και τα συναισθήματα που κουβαλούσα. Και αυτό είναι πρωτόγνωρα ανανεωτικό και αναζωογονητικό για τον νέο άνθρωπο που ανακαλύπτει τη φύση του, ψάχνει να γνωρίσει τον εαυτό του. Και δευτερευόντως σχετίζεται απόλυτα και με την ακαδημαϊκή απόδοση, καθώς όλες οι πρόσφατες επιστημονικές μελέτες τεκμηριώνουν επιστημονικά τη σχέση άθλησης και νοητικής απόδοσης. Η ενεργοποίηση του κινητικού κέντρου του εγκεφάλου μέσω της άθλησης, βελτιώνει τις ικανότητες της μνήμης, του στοχασμού και της νοητικής εστίασης. Η άσκηση είναι μια βαθιά επωφελής δραστηριότητα για τους μαθητές, ανανεώνει και ξεκουράζει τον νου, αποτοξινώνει το σώμα από τα μεταβολικά κατάλοιπα, ενδυναμώνει την ποιότητα του αίματος, συμβάλει στην ποιότητα του ύπνου και την τόνωση της ζωτικότητας.

Αυτο-πειθαρχία: σε μια εποχή που το αίτημα της άμεσης και χωρίς διάκριση ικανοποίησης όλων των επιθυμιών μας, ανεξαρτήτως αν αυτές είναι τελικά ωφέλιμες ή βλαπτικές για την εξέλιξη μας, ο αθλητισμός αποτελεί ένα ισχυρό αντιστάθμισμα πειθαρχίας. Ο αθλητισμός δυναμώνει τον άνθρωπο από μέσα προς τα έξω, τον αναγκάζει να αναμετρηθεί με τον εαυτό του και να τον υπερβεί όταν είναι απαραίτητο. Τον αναγκάζει να αποδεχθεί τη νίκη και την ήττα ως αναπόσπαστο κανόνα της ζωής, να μοχθήσει για να υπερβεί τις αδυναμίες του, να συνεργαστεί στο πλαίσιο της ομάδας ξεπερνώντας τα οχυρά του εγωισμού του. Ο αθλητισμός είναι για τα νέα παιδιά ένα πολύτιμο μονοπάτι αυτογνωσίας, ένα ερέθισμα που τα κρατά μακριά από εκφυλιστικές συνήθειες και κάθε είδους εθισμούς.

Δημιουργική αυτοέκφραση: ναι είμαστε μοναδικοί και είναι σημαντικό να εκφράζουμε την μοναδικότητα μας, εξερευνώντας και εξελίσσοντας τα ταλέντα μας. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τα αθλητικά ταλέντα, ισχύει για όλους μας. Όλοι οι άνθρωποι αν αφεθούν ελεύθεροι από τους καταναγκασμούς της αθλητικής απόδοσης, αυτό-θεραπεύονται μέσα από την κινητική έκφραση και το αθλητικό παιχνίδι. Ο αθλητισμός είναι το μέσο για να ανακτήσουμε την επαφή με την αυθεντικότητα και τη δημιουργικότητα που αναβλύζει φυσικά από μέσα μας.

Ακεραιότητα/ ανάληψη ατομικής ευθύνης: νομίζω πως οι αναρίθμητες ευκαιρίες κραταίωσης που μου προσέφερέ ο αθλητισμός, ήταν η βάση που με βοήθησε να ανταπεξέλθω της πρόωρης αναχώρησης του αγαπημένου μου πατέρα. Τα βράδια που ως παιδί επέστρεφα από το γήπεδο με το ποδήλατο μου στο σπίτι και αισθανόμουν την ευεξία και τη βαθιά ηρεμία, επακόλουθο της εντατικής προπόνησής που είχε προηγηθεί, θεμελίωσαν μέσα μου μια ψυχική δύναμη που με βοήθησε πολύ να ανταποκριθώ στις προκλήσεις της μετέπειτα ενήλικης ζωής μου.

Ο μικρός αθλητής είναι ο επίδοξος, μελλοντικός σπουδαστής, επαγγελματίας, γονιός, πολίτης που στο καθορισμένο χώρο του γηπέδου προετοιμάζεται για τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει στον αχανή στίβο της ζωής. Μαθαίνει να μάχεται, να συγκροτεί το σώμα και το νου του, να καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση του χωρίς να χάνει τη σεμνότητα του, να παίρνει ρίσκα και κρίσιμες αποφάσεις, να διατηρεί σωστό timing, να συντονίζεται και συνδυάζεται αρμονικά με τους άλλους. Πρωτίστως και πρωτευόντως, να αναλαμβάνει πάντα την ευθύνη για τις πράξεις του, την απόδοση του, το ήθος και τη συμπεριφορά του εντός και εκτός των γηπέδων. Να αποτελεί ένα πρότυπο ευθύνης και ακεραιότητας. Αυτό που τόσο πολύ χρειάζεται σήμερα η χώρα μας, η κοινωνία, ολόκληρη η ανθρωπότητά. Ακέραιους, συνειδητοποιημένους, υγιείς και χαρούμενους ανθρώπους.